یخچال طبیعی چمارسرا رشت

/یخچال طبیعی چمارسرا رشت

یخچال طبیعی چمارسرا رشت

سایت گردشگری توریستی گیل تور در نظر دارد در این پست یخچال طبیعی چمارسرا رشت که یکی از جاذبه گردشگری رشت در باغ سالار مشکات واقع شده است را معرفی کند .

یخچال طبیعی چیست ؟

قبل از اختراع یخچال و فریزر در گذشته مردم از یخ های طبیعی جهت خنک نگه داشتن آب و مواد غذایی استفاده می کردند . ابتدایی ترین یخچال های قدیمی گودال هایی بود که در زمستان از برف انباشه می شد و در تابستان از یخ فشرده شده آن استفاده می کردند .

با توجه به پیشرفت معماری در استان های مختلف کشور ، یخچال هایی برای رفاه حال مردم و انباشت برف در زمستان ساخته شد .

معماری یخچال طبیعی :

معماری یخچال های قدیمی در استان هایی با اقلیم گرم و خشک ، به صورت گودال هایی با سقف گنبدی بود . اما در استان هایی با آب و هوای معتدل و مرطوب ، گودال ها عمیق با تنبوشه های سفالی در کف ساخته می شد و به جای سقف های گنبدی از شلتوک برنج و گیاه باستانی کَرَف به جای سقف استفاده می کردند .

آشنایی با یخچال طبیعی چمارسرا رشت :

این یخچال طبیعی در محله چمارسرا ، در گوشه باغ سالار مشکات رشت به صورت متروکه وجود داشت که با بازسازی و احیای باغ سالار مشکات ، یخچال طبیعی چمارسرا رشت هم مرمت شد .

تاریخچه محله چمارسرا :

محله چمارسرا رشت ، جزء غربی ترین حد شهر رشت بود که مرز این شهر با غرب گیلان به وسیله رودخانه گوهر رود مشخص شده بود . طبق نقشه های سال ۱۳۲۷ شمسی در آن سوی رودخانه ، رشت به صورت کامل باغ بود که از آن جمله باغ ها می توان به باغ گوهری و باغ سالار مشکات اشاره کرد . متاسفانه بخش های بسیار زیادی از این باغ ها در توسعه شهری از بین رفت .

جاذبه دیگری که در محله چمارسرا رشت وجود دارد یک چشمه آب معدنی است که در حال حاضر دهانه های آن را مسدود کرده اند .

به گفته یکی از کارشناسان ثبت آثار اداره کل میراث فرهنگی و ناظر میراثی این پروژه ، یخچال طبیعی چمارسرا رشت متعلق به دوره قاجار و تنها یخچال طبیعی باقی مانده در رشت است .

به گفته مهدی میر صالحی از کارشناسان میراث فرهنگی : رشت دارای چندین یخچال بود که یخ مورد نیاز اهالی را در تابستان تامین می کرد . برای مثال : یخچال خیابان لاهیجان است که توسط حاج سمیع بزرگ طایفه سمیعی ساخته شده بود اشاره کرد . محل این یخچال در سه راه پاستوریزه بود که بعد ها تبدیل به پاساژ شد .

ساختار یخچال طبیعی در گیلان :

در گیلان گودال های بزرگی که عمق نزدیک به ۱۰ متر و دهانه ۲۰ متری داشتند کنده می شد و خاک حاصل از آن را نیز به صورت دیوار چینی در اطراف گودال استفاده می کردند . در کف یخچال طبیعی نیز تنبوشه های سفالی قرار می دادند تا آب حاصل از آب شدن برف و یخ به بیرون هدایت شود و با این کار مانع از آب شدن مابقی برف ها شوند .

اطراف یخچال های طبیعی را نیز با درخت آزاد محصور می کردند . با این کار درخت ها نقش عایق و خنک کننده و سایه اندازی بر روی یخچال های طبیعی را بازی می کردند و ریشه های بلند و قطور آن ها نیز باعث می شد ، خاک دیواره اطراف یخچال چسبندگی پیدا کند و با باران های فراوان گیلان شسته نشود .

شیوه تولید یخ در یخچال های طبیعی :

صاحبان یخچال ها ، معمولا آن ها را اجاره می دادند و یکی از وظیفه های اجاره دار این بود که در زمان بارش برف یخچال را از برف پر کند . جهت ماندگاری بیشتر و فشردگی برف ، یک لایه ۲۰ سانتی از برف را داخل گودال می ریختند و رویش را با سبوس برنج می پوشاندند ، سپس با چوب های مخصوص که به آن تخماق می گفتند ، برف و سبوس را می کوبیدند تا برف کاملا فشرده شود . مخلوط برف و سبوس برنج به صورت لایه لایه در گودال پر شده و سفت می شد . در نهایت روی برف های فشرده شده یک لایه فَل ( شلتوک برنج ) و گیاه کَرَف که از گیاهان قدیمی گیلان است ؛ می پوشاندند . با استفاده از این روش ها یخ تا مدت طولانی باقی می ماند .

موارد استفاده از یخچال طبیعی چمارسرا رشت :

معمولا در اواسط اردیبهشت ماه مسئول یخچال در آن را باز می کرد و بخ ها را با نسق خاصی تا شهریور می فروخت . خریداران یخ ها عمدتاً یخ بهشت سازی ها و سازندگان بستنی سنتی بودند که با ظرف های موسوم به ” چیلیک ” از مسئول یخچال ، یخ خریداری می کردند .

توسط | 2019-01-05T12:56:26-01:00 ژانویه 5th, 2019|جاذبه گردشگری رشت|بدون ديدگاه

ثبت ديدگاه